Madaniyat va sanʼat sohasining jamiyat hayotidagi oʻrni va taʼsirini yana-da oshirish chora-tadbirlari toʻgʻrisida
Oʻzbekiston Respublikasi Prezidentining
f a r m o n i
Soʻnggi yillarda Oʻzbekiston Respublikasida milliy madaniyatni yana-da rivojlantirish, yangi Oʻzbekistonning yangi tarixini yaratish, moddiy va nomoddiy madaniy meros durdonalarini saqlash va targʻib etish, xalq ogʻzaki ijodiyoti va havaskorlik sanʼatini yana-da ommalashtirish, yurtimizning jahon madaniy makoniga faol integratsiyalashuvini taʼminlash, madaniyat va sanʼat sohasini innovatsion rivojlantirishga qaratilgan tizimli chora-tadbirlar amalga oshirildi. Xususan:
birinchidan, Oʻzbekiston Respublikasi Prezidentining 2018-yil 28-noyabrdagi PQ–4038-son qarori bilan Oʻzbekiston Respublikasida milliy madaniyatni yana-da rivojlantirish konsepsiyasi (keyingi oʻrinlarda – Konsepsiya) va uni amalga oshirish boʻyicha “yoʻl xaritasi” tasdiqlandi;
ikkinchidan, madaniyat va sanʼat tashkilotlarining “doʻstlar klublari” faoliyatini yoʻlga qoʻyish orqali ularni har tomonlama qoʻllab-quvvatlash, moddiy-texnika bazasini mustahkamlash boʻyicha mutlaqo yangicha samarali tizim yaratildi;
uchinchidan, muzeylar renovatsiya dasturi qabul qilindi, oʻzbek xalqining koʻhna va betakror sanʼati namunasi boʻlgan “Xorazm lazgisi” YUNESKOning Insoniyat nomoddiy madaniy merosining reprezentativ roʻyxatiga kiritildi;
toʻrtinchidan, madaniy meros obyektlari va sanʼat ashyolarini restavratsiya qilish boʻyicha milliy maktab, shuningdek, xalq cholgʻulari, milliy raqs, maqom yoʻnalishlarida respublika koʻrik-tanlovlari qayta tiklandi;
beshinchidan, mamlakatimizda muntazam ravishda oʻtkaziladigan Xalqaro maqom sanʼati anjumani, Xalqaro baxshichilik sanʼati festivali, “Sharq taronalari” xalqaro musiqa festivali, “Buyuk ipak yoʻli” xalqaro folklor sanʼati festivali hamda “Raqs sehri” xalqaro festivali tashkil etilib, oʻzbek mumtoz va folklor sanʼatining noyob namunalari va anʼanalarini hamda madaniy muloqotni yana-da rivojlantirish boʻyicha samarali tizim yoʻlga qoʻyildi.
Shu bilan birga, Konsepsiyani amalga oshirish, sohada zamonaviy axborot-kommunikatsiya texnologiyalarini joriy etish, yuqori malakali kadrlarni tayyorlash, isteʼdodli yosh ijodkorlarni izlab topish va qoʻllab-quvvatlash, taʼlim muassasalarini musiqa darsliklari, notalar toʻplamlari va oʻquv-metodik adabiyotlar bilan taʼminlashning yaxlit tizimi yaratilmagan.
Aholi, ayniqsa, olis hududlarda istiqomat qiladigan fuqarolarga madaniy dam olish xizmatlari koʻrsatish darajasini oshirish, buning uchun respublikaning barcha hududlarida teatr, muzey, koʻchma sirk vahayvonot bogʻlari faoliyatini doimiy ravishda yoʻlga qoʻyish dolzarb vazifa boʻlib qolmoqda.
Yuqoridagi vazifalarni samarali amalga oshirish, madaniyat va sanʼat sohasidagi islohotlarni jadal davom ettirish, madaniyat organlari va muassasalari faoliyatini yana-da takomillashtirish, shuningdek, 2017–2021-yillarda Oʻzbekiston Respublikasini rivojlantirishning beshta ustuvor yoʻnalishi boʻyicha Harakatlar strategiyasining ijrosini taʼminlash maqsadida:
1. Quyidagilar:
2020–2021-yillarda Oʻzbekiston Respublikasida madaniyat va sanʼatni yana-da rivojlantirishga doir qoʻshimcha chora-tadbirlar dasturi 1-ilovaga muvofiq;
Oʻzbekiston Respublikasida milliy madaniyatni yana-da rivojlantirish konsepsiyasining 2021–2025-yillarga moʻljallangan maqsadli koʻrsatkichlari 2-ilovaga muvofiq tasdiqlansin.
Vazirlar Mahkamasi Konsepsiyani amalga oshirish boʻyicha “yoʻl xaritalari” va chora-tadbirlar dasturlarini qabul qilishda mazkur bandga muvofiq tasdiqlanayotgan maqsadli koʻrsatkichlarning bajarilishini taʼminlash boʻyicha tadbirlarni nazarda tutsin.
2. Belgilansinki, 2021-yil 1-yanvardan boshlab:
konsert-tomosha faoliyatini litsenziyalash, litsenziatlarning davlat reyestrini yuritish, ularning faoliyati va erishgan natijalari haqidagi axborotlarni kiritib borish Konsert-tomosha faoliyati ishtirokchilarining yagona onlayn portali orqali amalga oshiriladi;
konsert-tomosha tadbiriga bir martalik ruxsatnoma berish uchun undiriladigan yigʻim bekor qilinadi;
davlat organlari va tashkilotlarining asosiy vazifa va funksiyalaridan kelib chiqib, ularning tashabbuslari bilan oʻtkaziladigan ommaviy-madaniy va konsert-tomosha tadbirlari har yili tasdiqlanadigan ommaviy-madaniy va konsert-tomosha tadbirlariningkalendar rejalari (keyingi oʻrinlarda – kalendar rejalar) asosida oʻtkaziladi;
Oʻzbekiston Respublikasi Prezidenti, Vazirlar Mahkamasi hamda mahalliy davlat hokimiyati organlarining kalendar rejalarda nazarda tutilmagan davlat tadbirlarini oʻtkazishni nazarda tutuvchi qarorlarida ushbu tadbirlarni tashkil etish boʻyicha koʻrsatiladigan xizmatlar boʻyicha buyurtmachilar hamda ularni moliyalashtirish manbalari koʻrsatiladi;
konsert-tomosha faoliyatini amalga oshiruvchi shaxslar tomonidan davlat organlari va boshqa tashkilotlarning buyurtmalariga asosan koʻrsatiladigan barcha xizmatlar yozma va haq evaziga tuziladigan shartnoma asosida taqdim etiladi, konsert-tomosha faoliyatini amalga oshiruvchi davlat muassasalari xodimlari bilan tuzilgan mehnat shartnomalaridan kelib chiqadigan majburiyatlar bundan mustasno.
3. Oʻzbekiston Respublikasi Madaniyat vazirligi (keyingi oʻrinlarda – Madaniyat vazirligi) va boshqa davlat organlari tomonidan davlat tadbirlari va boshqa tadbirlarga ijodkorlar va ijrochilarning jamoatchilik asosida jalb qilinishiga yoʻl qoʻyilmasligi belgilansin.
4. Madaniyat vazirligi, Moliya vazirligi, Oʻzbekiston kompozitorlari va bastakorlari uyushmasi, Maktabgacha taʼlim vazirligi va Xalq taʼlimi vazirligi 2020/2021 oʻquv yilidan boshlab notalar toʻplamlari va maxsus musiqiy adabiyotlarni Oʻzbekiston Respublikasining Davlat byudjeti mablagʻlari hisobidan chop etilishini va ularning taʼlim muassasalariga toʻliq yetkazilishini taʼminlasin.
5. 2020-yil 1-sentyabrdan boshlab davlat organlari va tashkilotlari tizimidagi konsert, madaniyat saroylari va boshqa muassasalarda toʻliq jonli ijro asosida oʻtkazilgan konsert dasturlari uchun ijara toʻlovidan 50 foiz chegirma berish tartibi joriy etilsin.
6. Madaniyat va sanʼat sohasi vakillarining Sanʼatkor, ijodkor va ijrochilarning mualliflik huquqlarini himoya qilish palatasini (keyingi oʻrinlarda – Palata) tashkil etish toʻgʻrisidagi tashabbuslari qoʻllab-quvvatlansin.
Belgilansinki, Palata mulkiy huquqlarni jamoaviy asosda boshqaradigan tashkilot hisoblanadi.
Madaniyat vazirligi Palata faoliyatining dastlabki bosqichlarida uni qoʻllab-quvvatlash uchun Madaniyat vazirligi huzuridagi Madaniyat va sanʼatni rivojlantirish jamgʻarmasi mablagʻlari hisobidan 1 milliard soʻm ajratilishini taʼminlasin.
Oʻzbekiston Respublikasi Bosh vazirining oʻrinbosari B.A.Musayev, madaniyat vaziri O.A.Nazarbekov Palata hamda mulkiy huquqlarni jamoaviy asosda boshqaradigan boshqa tashkilotlar faoliyatini tashkil etishga har tomonlama koʻmaklashsin.
7. Belgilansinki, mulkiy huquqlarni jamoaviy asosda boshqaruvchi tashkilotlar ularga bevosita huquq egalari yoki ularning merosxoʻrlari tomonidan berilgan vakolatlar doirasida daʼvo bilan sudga murojaat qilgan taqdirda davlat bojini toʻlash muddati kechiktirilib, bu boj keyinchalik aybdor tarafdan undirib olinadi.
8. Madaniyat vazirligi tomonidan xarid qilingan, ommaviy ijroga moʻljallangan dramatik, musiqali va musiqali-dramatik asarlarni 2020-yil 1-sentyabrdan boshlab xususiy teatrlarda ham sahnalashtirish va ijro etishga ruxsat berilsin.
Bunda, xususiy teatrlarda sahnalashtirilgan hamda ijro etilgan asarlar uchun mualliflik haqi toʻlash Madaniyat vazirligi huzuridagi Madaniyat va sanʼatni rivojlantirish jamgʻarmasiga har yili Oʻzbekiston Respublikasining Davlat byudjetidan ajratiladigan mablagʻlar va ushbu jamgʻarmaning boshqa daromadlari doirasida amalga oshirilishi belgilansin.
9. Boy tarixi, oʻzbek milliy qoʻgʻirchoq teatri maktabining shakllanishi va rivojidagi beqiyos hissasini inobatga olib, Respublika qoʻgʻirchoq teatriga Oʻzbek Milliy qoʻgʻirchoq teatri nomi berilsin.
Madaniyat vazirligi va Moliya vazirligi Navoiy, Namangan, Sirdaryo va Toshkent viloyatlari hokimliklari bilan birgalikda ikki oy muddatda ushbu viloyatlarda qoʻgʻirchoq teatrlarini tashkil etish toʻgʻrisidagi Hukumat qarori loyihasini Vazirlar Mahkamasiga kiritsin.
10. Oʻzbekiston Respublikasi Iqtisodiy taraqqiyot va kambagʻallikni qisqartirish vazirligi, Moliya vazirligi, Madaniyat vazirligi, Qurilish vazirligi:
Oʻzbekiston Respublikasining 2021–2023-yillarga moʻljallangan ijtimoiy va ishlab chiqarish infratuzilmasini rivojlantirish dasturlarida 2021-yilda Navoiy, Namangan, Sirdaryo, Qashqadaryo, Xorazm va Toshkent viloyatlari qoʻgʻirchoq teatrlari binolarini qurish, ularga ajratilgan binolarni rekonstruksiya qilish, zamonaviy uskunalar bilan jihozlash ishlarini nazarda tutsin;
2020-yilga moʻljallangan ijtimoiy va ishlab chiqarish infratuzilmasini rivojlantirish dasturi doirasida maqbullashtirilgan mablagʻlar hisobidan “Oʻzbek davlat sirki” davlat muassasasining bino va inshootlarini rekonstruksiya qilish, qoʻshimcha ravishda hayvonlarni saqlash xonalarini qurish hamda zamonaviy uskunalar bilan jihozlash ishlarining toʻliq moliyalashtirilishini, shuningdek, qurilish, rekonstruksiya va jihozlash ishlarini joriy yil oxiriga qadar toʻliq yakuniga yetkazib, foydalanishga topshirilishini taʼminlasin.
11. Qoraqalpogʻiston Respublikasi Vazirlar Kengashi va viloyatlar hokimliklari Madaniyat vazirligi va Moliya vazirligi bilan birgalikda 2020–2021-yillar davomida Qoraqalpogʻiston Respublikasi respublika byudjeti, viloyatlar byudjetlari mablagʻlari hisobidan har bir hududda koʻchma sirklar (shapito, dorbozlar guruhlari) hamda hayvonot bogʻlari tashkil etilishi va doimiy faoliyat yuritishini taʼminlasin.
12. 2020-yil 1-sentyabrdan boshlab shunday tartib joriy etilsinki, unga muvofiq:
koʻchma sirklar (shapito, dorbozlar guruhlari) tomonidan oʻtkaziladigan tomosha tadbirlariga ommaviy tadbir oʻtkazish uchun ruxsatnoma va ruxsat berish xususiyatiga ega boshqa hujjatlarni olish talab etilmaydi, bunda tadbir tashkilotchilari uni oʻtkazish joyi va vaqti toʻgʻrisida ichki ishlar organlarini kamida 10 kun oldin yozma ravishda xabardor qiladi;
ichki ishlar organlari, Milliy gvardiya va Favqulodda vaziyatlar vazirligi organlari koʻchma sirklar (shapito, dorbozlar guruhlari) tomonidan oʻtkaziladigan tomosha tadbirlarida jamoat tartibi va yongʻin xavfsizligini toʻlov undirilmagan holda taʼminlaydi;
davlat organlari va tashkilotlari tizimidagi madaniyat va istirohat bogʻlari, sport inshootlari, sayilgohlar va boshqa ochiq hududlarda koʻchma sirklar (shapito, dorbozlar guruhlari) tomonidan tomosha tadbirlari oʻtkazish uchun ijara va boshqa turdagi toʻlovlar undirilmaydi;
nomoddiy madaniy meros obyektlarini (dorboz, askiya va lapar) asrash va ulardan foydalanish faoliyati Oʻzini oʻzi band qilgan fuqarolarga vaqtinchalik mehnat guvohnomalari beriladigan faoliyat (xizmatlar, ishlar) turlari roʻyxatiga kiradi (madaniyat markazlari tarkibida faoliyat yuritayotgan shaxslar bundan mustasno) va ularning ushbu faoliyatdan olingan daromadlariga jismoniy shaxslardan olinadigan daromad soligʻi tatbiq etilmaydi.
13. Madaniyat vazirligi tizimida:
Madaniyat vazirligi markaziy apparati tuzilmasida madaniyat muassasalari va havaskorlik sanʼatini rivojlantirish, sohada axborot texnologiyalarini keng joriy etish va raqamlashtirish masalalariga masʼul vazir oʻrinbosari lavozimi joriy etilsin;
Oʻzbekiston davlat konservatoriyasining “Oʻzbek maqom sanʼati fakulteti” hamda Oʻzbekiston davlat sanʼat va madaniyat institutining tegishli taʼlim yoʻnalishlari va mutaxassisliklari negizida maqom ijrochiligi, baxshichilik va katta ashula yoʻnalishlari boʻyicha kadrlar tayyorlovchi tayanch oliy taʼlim muassasasi – Yunus Rajabiy nomidagi Oʻzbek milliy musiqa sanʼati instituti tashkil etilsin;
davlat muassasasi shaklidagi Madaniy meros ilmiy-tadqiqot instituti tashkil etilsin;
Respublika ixtisoslashtirilgan estrada va sirk maktabi Karim Zaripov nomidagi Respublika estrada va sirk kolleji etib qayta tashkil etilsin;
V.Uspenskiy va R.Glier nomidagi Respublika ixtisoslashtirilgan musiqa akademik litseylari maktab-internatlar uchun belgilangan imtiyozlarni tatbiq qilgan holda tegishlicha V.Uspenskiy va R.Glier nomidagi Respublika ixtisoslashtirilgan musiqa maktablariga aylantirilsin.
Oʻzbekiston davlat konservatoriyasi huzuridagi Iqtidorli bolalar akademik litseyi hamda Toshkent ixtisoslashtirilgan madaniyat maktabi negizida Madaniyat vazirligi tizimida Respublika musiqa va sanʼat kolleji tashkil etilsin;
14. 2020-yil sentyabr oyidan boshlab davlat muzeylarida
Belgilansinki, “ochiq eshiklar kuni”da fuqarolar muzey ashyolari va muzey kolleksiyalarini kirib koʻrish uchun davlat muzeylariga bepul kiritiladi.
15. Madaniyat vazirligi, Moliya vazirligi, Qoraqalpogʻiston Respublikasi Vazirlar Kengashi va viloyatlar hokimliklari 2020–2025-yillar davomida bosqichma-bosqich har bir tuman va shaharda tarix va madaniyat davlat muzeylarining filiallari shaklida oʻlkashunoslik muzeylari tashkil etilishi va Oʻzbekiston Respublikasi Davlat byudjeti hisobidan moliyalashtiriladigan muzeylar, ularning filial va boʻlimlari roʻyxatiga kiritilishini taʼminlasin.
16. Oʻzbekiston davlat sanʼat muzeyiga – sanʼat sohasidagi, Oʻzbekiston tarixi davlat muzeyiga – madaniyat va tarix sohasidagi barcha muzeylar faoliyatini ilmiy-tadqiqot va metodik jihatdan muvofiqlashtirish, ularning ushbu yoʻnalishlardagi oʻzaro hamkorligini taʼminlash, kadrlarning ilmiy salohiyatini oshirish vazifasi yuklansin.
Madaniyat vazirligi va Fanlar akademiyasi 2021-yil 1-yanvarga qadar Oʻzbekiston davlat sanʼat muzeyi va Oʻzbekiston tarixi davlat muzeyida muzeyshunoslik, sanʼatshunoslik, madaniyatshunoslik yoʻnalishlarida qonun hujjatlarida belgilangan tartibda ixtisoslashtirilgan ilmiy kengashlar va ilmiy-metodik kengashlar tashkil etish choralarini koʻrsin.
Madaniyat vazirligi Moliya vazirligi hamda Bandlik va mehnat munosabatlari vazirligi bilan birgalikda ikki oy muddatda 2021-yil 1-yanvardan boshlab muzeylarning ilmiy darajaga ega boʻlgan xodimlarining bazaviy lavozim maoshlarini oshirish boʻyicha Vazirlar Mahkamasiga taklif kiritsin.
17. Oʻzbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi bir oy muddatda yetakchi ijodiy tashkilotlarning “doʻstlar klublari”ni tashkil etish boʻyicha ijobiy tajribasini muzeylar sohasiga tatbiq etilishini taʼminlasin.
18. Oʻzbekiston Respublikasi Oliy Majlisi palatalari, Madaniyat vazirligi, “Oʻzbekkino” milliy agentligi, Oʻzbekiston Badiiy akademiyasi, Oʻzbekiston Yozuvchilar uyushmasi, Oʻzbekiston kompozitorlari va bastakorlari uyushmasi, Oʻzbekiston teatr arboblari uyushmasi, Respublika Maʼnaviyat va maʼrifat markazi hamda keng jamoatchilikning madaniyat va sanʼatning jamiyatimiz ijtimoiy-maʼnaviy hayotida tutgan oʻrnini hisobga olib, soha xodimlarini qoʻllab-quvvatlash maqsadida 15-aprel sanasini “Oʻzbekiston Respublikasi madaniyat va sanʼat xodimlari kuni” deb eʼlon qilish toʻgʻrisidagi taklifi maʼqullansin.
Madaniyat vazirligi oʻn kun muddatda “Oʻzbekiston Respublikasi madaniyat va sanʼat xodimlari kuni”ni belgilash boʻyicha qonun loyihasini belgilangan tartibda Vazirlar Mahkamasiga kiritsin.
19. Oʻzbekiston Respublikasi Prezidentining 2019-yil 14-yanvardagi “Davlat aktivlarini boshqarish, monopoliyaga qarshi kurashishni tartibga solish tizimini va kapital bozorini tubdan takomillashtirish chora-tadbirlari toʻgʻrisida”gi PF–5630-son Farmoni 6-bandining “a” kichik bandi birinchi xatboshisi “davlat mulki hisoblangan moddiy madaniy merosning koʻchmas mulk obyektlari bundan mustasno” soʻzlari bilan toʻldirilsin.
20. Madaniyat vazirligi manfaatdor vazirlik va idoralar bilan birgalikda:
ikki hafta muddatda Oʻzbekiston Respublikasi Prezidentining “Oʻzbekiston Respublikasi Madaniyat vazirligi faoliyatini takomillashtirish chora-tadbirlari toʻgʻrisida”gi qarori loyihasini;
ikki oy muddatda qonun hujjatlariga ushbu Farmondan kelib chiqadigan oʻzgartirish va qoʻshimchalar toʻgʻrisidagi takliflarni Vazirlar Mahkamasiga kiritsin.
21. Mazkur Farmonning ijrosini nazorat qilish Oʻzbekiston Respublikasi Prezidentining maslahatchisi A.A.Abduvaxitov va Oʻzbekiston Respublikasi Bosh vazirining oʻrinbosari B.A.Musayev zimmasiga yuklansin.
Oʻzbekiston Respublikasi
Prezidenti Sh.MIRZIYOYEV
Toshkent shahri,
2020-yil 26-may
